Wanneer je met iemand praat die je een tijdje niet hebt gezien is één van de eerste vragen vaak hoe het met je werk gaat. Wanneer je iemand voor het eerst ontmoet vragen ze vaak meteen wat voor werk je doet. Ik weet niet hoe dat met jou zit, maar ik heb dan al geen zin meer in het gesprek.

Nu kan dat komen omdat ik niet heel boeiend werk heb waar ik trots op ben. Maar ik vraag me ook meteen af waarom mensen zo graag willen weten wat je voor werk doet? Zegt dat iets over wie ik ben? Zegt hoe het gaat op mijn werk iets over hoe het met mij gaat? Wat vindt jij? Zegt het werk dat je doet iets over de persoon die je bent?

Typisch Nederlands

Ik sprak hierover met een collega van mij en zij komt uit Suriname. Ze vertelde dat dit is typisch Nederlands is om te vragen. Dat kennen ze helemaal niet in haar cultuur. Daar neemt werk een minder prominente plek in. Ik hoor nu al enkele mensen mompelen “Ja, misschien zouden ze dat meer moeten gaan doen, werken ze ook eens wat harder”. Stiekem zijn wij als Nederlanders er trots op dat wij zulke harde werkers zijn en vinden we dat we het recht hebben om anderen hierop aan te spreken.

Je telt pas mee als je een volledige
baan hebt van 40 uur.

Waar komt dit gevoel toch vandaan? Want deze houding hebben we niet alleen tegen anderen culturen. Nee, in Nederland tel je pas echt mee als je een volledige baan hebt. Al zo lang ik me kan herinneren werk ik al. In het tuincentrum boeketten draaien, post bezorgen op mijn vrije zaterdag, achter de kassa in de supermarkt, op de camping in het animatieteam, achter de bar bij sportwedstrijden, noem maar op. Toch telde ik toen ook nog niet helemaal mee. Nee pas als je een serieuze baan hebt waar je 40 uur in de week aan besteed, dan pas werk je echt.

Participeren

Mensen met een uitkering of die minder gaan werken, dat vinden we lastig. Moeders die ervoor kiezen, in deze tijd waar je eigenlijk toch wel twee inkomens nodig hebt, om thuis te blijven en hun kinderen op te voeden. Dat snappen we niet. Daar gaan onze zuurverdiende euro’s heen. Mensen die lekker thuis zitten en niets doen. Want dat wordt er dan gedacht. We hebben in Nederland zelfs een participatiewet opgesteld om er zeker van te zijn dat iedereen mee werkt in dit land. Ook al ben je hartstikke ziek, maar je kan nog wel 10% werken dus hoppa aan het solliciteren jij.

Het grootste tegenargument voor het basisinkomen is dat het in strijdt is met de participatiewet. Zodra mensen zomaar geld krijgen zonder een tegenprestatie (lees werk) gaat het land naar de knoppen en blijft iedereen op de bank zitten nietsen. Is dat zo? Een discussie die ik in een latere blog verder uitdiep. Waar ik me nu op wil focussen is de associatie die wij Nederlanders hebben met werk. Werk is ontzettend belangrijk voor ons.

Wat betekent werk

Werk helpt ons om mensen in een hokje te kunnen plaatsen. Om in te kunnen schatten wat voor persoon je voor je hebt staan. Hierbij is het belangrijkste hokje dan: Ben jij een harde werker of een slapjanus die niets doet. Dat is toch eigenlijk heel bizar? Dat werk zo’n belangrijk onderdeel van ons functioneren beheerst.

Werk heeft zeker goede kwaliteiten en ik zal ook altijd blijven werken zolang ik dat wil. Het geeft sociale contacten, het biedt voldoening, het geeft je een doel om aan te werken en het levert geld op. Maar het is ook gek dat in deze tijd met alle ontwikkelingen we nog steeds 40 uur in de week werken en dit normaal vinden. Wat, we vinden het bijna de standaard. Werk je minder, dan zal je wel lui aangelegd zijn.

Ik wil dit begrijpen. Waar komen deze overtuigingen vandaan, want dat zijn ze. Als het iets typisch Nederlands is, zit het dan wellicht in ons DNA? In onze normen en waarden wellicht?

Calvinisme

Nederland is een kapitalistisch land net als vele andere Westerse landen. Kapitalisme staat ook voor rationeel, ordelijk en gericht zijn op het vooruitkomen in de wereld. Maar hier zijn wij niet de enigen in. Waar Nederland wel uniek in is, is dat wij als een calvinistisch land zijn opgebouwd.

Het calvinisme staat onder andere
voor hard werken, betrouwbaar zijn
en systematisch werken.

Deze combinatie zorgde ervoor dat Nederlanders als goede zakenpartners werden gezien en heeft ons een hoop rijkdom opgeleverd in de Gouden Eeuw. Johannes Calvijn leefde in de 16e eeuw en zorgde ervoor dar Nederland Calvinistisch werd ingericht. Het was de basis voor het gereformeerde christendom en iedereen in Nederland werd op deze manier opgevoed. Onze grondwet is er zelfs op gebaseerd. Nu, 500 jaar later komen we de Calvinistische principes nog steeds tegen in ons dagelijks leven.

Normen en waarden als hard werken voor je geld, als je ergens wil komen moet je het zelf doen, je eigen gelijk voorop stellen en onze geliefde term: “Doe maar gewoon”. Allemaal komen ze voort uit het Calvinisme. Het zit dus echt in ons DNA en we krijgen het met de paplepel ingegoten.

Best gek toch dat we deze normen en waarden van 500 jaar geleden nog steeds toepassen in de huidige maatschappij? Gelukkig beseffen steeds meer Nederlanders dat werken niet per definitie het belangrijkste is. Steeds meer Nederlanders gaan nadenken over een andere invulling, een betere balans in hun werk en privé leven. We kunnen we degelijk iets leren van bijvoorbeeld Surinamers. Waar ze de persoon zien als belangrijkste en niet het werk dat deze persoon doet.

Ik en werk

Maar wat zegt dit dan over mij? Is het werk dat ik nu doe gelijk aan wie ik als persoon ben. Ik hoop toch echt van niet. Mijn huidige functie zegt vrij weinig over mij als persoon. Ik ben niet iemand omdat ik werk. Ik werk omdat ik iemand ben. Mijn identiteit is niet gekoppeld aan mijn bezigheden tijdens kantooruren. Ik vind het persoonlijk wel jammer dat nog steeds een groot deel van mijn tijd naar mijn werk gaat, maar daar werk ik aan. Haha. Net als de invulling ervan, want als we dan toch werken laten we het dan met passie en plezier doen.

Wat vindt jij? Omschrijft jouw werk wie je bent als persoon?